Drieënzestig jaar geleden kochten mijn ouders hun eerste auto, een Volkswagen Kever. Ik vroeg aan mijn vader: ‘Waar gaat het gas naar toe dat uit de uitlaat komt?’ Zijn antwoord was: ‘Ach, dat verwaait in de lucht’. Als kind ga je niet tegen je ouders in, maar gerust was ik niet. Ik heb mijn hele leven de wereld als een bol gezien waarbinnen alles met alles samenhangt. De astronauten zagen die prachtige bol. Wij leven in een dun schilletje van bodem, water, atmosfeer, vuur, wind en leven in oneindige variaties. Microben, vogels, bacteriën, vlierbes, beren en paddenstoelen. De filosoof Bruno Latour noemt dit schilletje treffend De Kritieke Zone. Als mens zijn wij een van de levende wezens in die zone. De Apollo astronaut Rusty Schweickart zei het zo: op het ruimteschip Aarde zijn wij niet de passagiers maar de bemanning. Je kunt het met dit beeld eens zijn of niet: wij hebben verantwoordelijkheid. Om de rest van dit artikel te lezen dient u zich in te loggen of te registreren.